Soạn bài Cầu hiền chiếu - Ngắn gọn nhất cho Kết nối tri thức

Soạn bài Cầu hiền chiếu trang 76-79 ngắn nhất nhưng vẫn đầy đủ ý được soạn dựa trên sách Ngữ văn lớp 11 Kết nối tri thức, giúp học sinh dễ dàng soạn văn 11 hơn.

Soạn bài Cầu hiền chiếu - Phiên bản ngắn nhất cho Kết nối tri thức

* Trước khi đọc

Câu hỏi 1 (trang 76 sgk Ngữ văn 11 Tập 1): Có không ít câu chuyện thú vị về việc vua chúa hay lãnh đạo đất nước muốn chiêu mộ hiền tài ra gánh vác trọng trách quốc gia. Hãy chia sẻ một câu chuyện mà bạn biết?

Trả lời:

- Lê Lợi - Lê Thái Tổ đã thành lập một đội quân chiến đấu chống lại sự chiếm đóng của quân đội nhà Minh năm 1418.

- Đầu năm 1416, tại núi rừng Lam Sơn ở Thanh Hóa, Lê Lợi cùng 18 người bạn thân thiết đã tuyên thệ đánh giặc để bảo vệ quê hương. Hội Thề Lũng Nhai đã trở thành sự kiện lịch sử. Tin tức về việc Lê Lợi tổ chức quân đội, tuyển mộ nhân tài, thu hút anh hùng từ khắp nơi đã khiến Lam Sơn trở thành trung tâm hội ngộ. Tại đây, có đại diện từ mọi tầng lớp xã hội và dân tộc, gồm các danh nhân như Nguyễn Trãi, Trần Nguyên Hãn, Nguyễn Chích, Nguyễn Xí, Lê Lai, Cầm Quý, Xa Khả Tham... Sau một thời gian chuẩn bị, đầu năm 1418, Lê Lợi tự xưng là Bình Định Vương và kêu gọi mọi người đứng lên chống giặc. Lê Lợi là linh hồn và lãnh tụ cao nhất của cuộc khởi nghĩa. Đến tháng 12 năm 1427, cuộc khởi nghĩa Lam Sơn dẫn đầu bởi Lê Lợi đã đánh bại giặc Minh, đánh dấu kết thúc 20 năm bị áp bức và khôi phục độc lập lâu dài cho Tổ quốc.

Câu hỏi 2 (trang 76 sgk Ngữ văn 11 Tập 1): Trong quá trình xây dựng quốc gia, việc trọng dụng người tài có tầm quan trọng như thế nào?

Trả lời:

- Việc trọng dụng người tài quyết định sự sống còn và phát triển của mỗi quốc gia và dân tộc.

- Người tài có thể đưa ra những ý tưởng sáng tạo giúp giải quyết những vấn đề phức tạp.

- Họ đóng góp vào việc xây dựng và mang lại lợi ích cho cộng đồng quốc gia.

- …

* Đọc văn bản

Gợi ý trả lời câu hỏi trong quá trình đọc

1. Phần 1 đề cập đến vấn đề gì?

Phần 1 nói về nhiệm vụ của những người tài năng.

2. Dự đoán: Việc mô tả tình hình “trốn tránh trách nhiệm” của các nhà thông thái sẽ dẫn đến điều gì ở phần 3?

Mô tả về tình trạng “trốn tránh trách nhiệm” của các nhà thông thái sẽ liên quan đến mối quan hệ giữa người tài và vị vua ở phần 3.

3. Nhận xét về lý do được sử dụng.

Lý lẽ thông suốt và tinh tế để cho người tài thấy trách nhiệm của họ với quê hương, đồng thời thể hiện nhân cách và phẩm chất của vua Quang Trung.4. Sự kết nối giữa lý lẽ được trình bày ở các phần trước và kế hoạch thực hiện đề xuất ở phần 4 có mối quan hệ như thế nào?

Các lý lẽ được trình bày ở các phần trước: người tài phải được sử dụng bởi thiên tử, nếu không sử dụng là vi phạm luật trời; phác thảo tình hình đất nước hiện tại tạo cơ sở cho luận điểm ở phần 4: người tài phải hết lòng phục vụ cho triều đại mới.

5. Ý nghĩa của lời khuyên.

Lời khuyên mang ý nghĩa: Phản ánh tầm nhìn chiến lược của vua Quang Trung trong quá trình xây dựng đất nước: Chiến lược mở rộng đường lối cầu hiền, cách tiến cử rất dễ khiến nhà vua thể hiện tâm thành, lòng khoan dung.

* Sau khi đọc

Nội dung chính:

Văn bản là một tuyên bố được viết nhằm thông báo đến toàn thể nhân dân về chiến thắng của quân nghĩa Tây Sơn và mục tiêu của vua, đồng thời kêu gọi các tài năng hiền tài để cùng nhà vua xây dựng đất nước. Ngô Thì Nhậm đã viết bản tuyên thệ này thay mặt vua Quang Trung để thông báo khắp nơi. Chiếu cầu hiền là một tài liệu quan trọng thể hiện chính sách chính xác của nhà Tây Sơn nhằm khích lệ tri thức Bắc Hà tham gia vào công cuộc xây dựng đất nước.

Gợi ý khi trả lời câu hỏi sau khi đọc

Câu 1 (trang 79 sgk Ngữ văn 11 Tập 1): Lý do và mục đích của việc ban bố Cầu hiền chiếu là gì?

Trả lời:

- Lý do: Bởi những vấn đề của triều đại mới và những khó khăn mà nó gặp phải, cần sự giúp đỡ của nhiều nhân tài.

- Mục đích: Kêu gọi những nhân tài ở khắp nơi vượt qua mâu thuẫn, sẵn lòng đóng góp tài năng và sức mạnh cho vua trong công cuộc phục hồi đất nước.

Câu 2 (trang 79 sgk Ngữ văn 11 Tập 1): Văn bản này đặt mục tiêu vào đối tượng nào trong xã hội thời điểm đó? Trong quá trình soạn thảo chiếu này, Ngô Thì Nhậm phải đối mặt với những trở ngại gì trong việc thuyết phục các đối tượng đó tham gia vào công cuộc xây dựng đất nước?

Trả lời:

- Đối tượng của văn bản: Từ quan lại đến dân chúng đều là đối tượng.

- Ngô Thì Nhậm đối mặt với những thách thức khi thuyết phục các đối tượng trên đảm nhận trách nhiệm quốc gia: Đất nước đang trong tình trạng hỗn loạn, người hiền tài trầm lặng và mất lòng tin, cùng với sự phản đối từ những nhân sĩ trung thành với triều đại cũ không muốn hợp tác với chính phủ Tây Sơn.

Câu 3 (trang 79 sgk Ngữ văn 11 Tập 1): Văn bản này được chia thành bao nhiêu phần? Hãy phân tích mối quan hệ giữa các phần này.

Trả lời:

- Có tổng cộng 3 phần:

+ Phần 1 (Từ đầu đến ...người hiền vậy): Mối quan hệ giữa người tài và vị thiên tử.

+ Phần 2 (Tiếp tục đến ...hoặc sao?): Thực tế và nhu cầu của thời đại.

+ Phần 3 (Phần cuối cùng): Chiến lược nhân từ của vua Quang Trung.

- Phân chia nội dung: Phần 1 đặt vấn đề, phần 2 giải quyết vấn đề, và phần 3 kết luận.

Câu 4 (trang 79 sgk Ngữ văn 11 Tập 1): Nghệ thuật lập luận được thể hiện ra sao thông qua việc sử dụng logic và bằng chứng, kết hợp với các yếu tố biểu cảm và thuyết minh?

Trả lời:

Nghệ thuật này:

- Sử dụng ngôn từ hùng hồn.

- Sử dụng lời văn ngắn gọn, tư duy sắc bén, lập luận chặt chẽ, kết hợp với tình cảm mạnh mẽ, mang lại sự thuyết phục cả về mặt logic và tình cảm.

=> Ngô Thì Nhậm đã sử dụng các lập luận cặn kẽ, thông minh và sắc bén để thuyết phục người hiền tài nhận ra trách nhiệm của họ đối với đất nước, đồng thời thể hiện nhân cách và phẩm chất cao quý của vua Quang Trung. Dù mới lên ngôi, vua Quang Trung đã thực hiện chính sách khôn ngoan là trọng dụng nhân tài. Bài viết có cấu trúc hợp lý theo một logic chặt chẽ, liên tục trình bày các ý kiến.

Câu 5 (trang 79 sgk Ngữ văn 11 Tập 1): Theo bạn, điều gì làm nên sức thuyết phục của Cầu hiền chiếu?

Trả lời:

Các yếu tố làm nên sức thuyết phục của Cầu hiền chiếu:

- Tác giả tập trung vào việc sử dụng lập luận để thuyết phục độc giả. Các lập luận mà Ngô Thì Nhậm đưa ra để kêu gọi người hiền tài đều rất sắc sảo, phù hợp với nguyên tắc lôgic.

- Bài viết có cấu trúc hợp lý theo một logic chặt chẽ.

- Nhân cách và phẩm chất của vua Quang Trung được thể hiện qua bài viết: tôn trọng đất nước, tôn trọng nhân dân, sẵn lòng chiến đấu vì độc lập và tự do của đất nước.

Câu 6 (trang 79 sgk Ngữ văn 11 Tập 1): Trong hoàn cảnh đặc biệt, tác giả đã truyền đạt khát vọng to lớn về sự phát triển của đất nước qua việc viết Cầu hiền chiếu.

Trả lời:

- Tác giả truyền đạt mong muốn sâu sắc về sự phồn thịnh của đất nước thông qua việc viết văn bản Cầu hiền chiếu, thể hiện tình yêu quê hương và đất nước của nhà vua. Đồng thời, Ngô Thì Nhậm cũng thể hiện bản thân là một tác giả tài ba, tinh tế trong việc sử dụng văn bản, đại diện cho nhà vua mời gọi các nhà hiền tài.

* Kết nối đọc - viết

Bài tập (trang 79 sgk Ngữ văn 11 Tập 1): Viết một đoạn văn (khoảng 150 chữ) phản ánh quan điểm của bạn về việc những người có tài năng cần phát huy tài năng của mình để góp phần vào sự phát triển của cộng đồng.

Đoạn văn tham khảo